Inspraakreactie Marinekwartier.com op bouwplannen Marineterrein


Wachtgebouw Benthem Crouwel

Afgelopen maandag eindigde de termijn waarbinnen burgers en organisaties een inspraakreactie konden geven op de Nota van Uitgangspunten Marineterrein waarin de (bouw)plannen van de Gemeente Amsterdam voor het terrein zijn opgenomen.

Marinekwartier.com gaf natuurlijk ook zijn oordeel. Lees de reactie hieronder.

----------------------------------------------

Over het algemeen ben ik niet ontevreden over de voorgenomen plannen.
Er zijn echter wat punten die mijns inziens nog beter zouden kunnen of meer aandacht verdienen.

Logistiek
Uit de NvU:
"Voor de logistiek en distributie op het autovrije deel van het Marineterrein geldt het principe van de ‘knooppuntstrategie’ (hubs): goederen van of naar elders worden op een zeer beperkt aantal plekken/adressen aan de rand van het terrein afgeleverd of opgehaald."
Als buurtbewoner ben ik een groot voorstander van het autovrij houden van het terrein. Dit mag echter niet betekenen dat de huidige bewoners aan de Kattenburgerstraat de dupe gaan worden van overlast door drukke overslagpunten aan de Kattenburgerstraat. Ik pleit er dan ook voor dat deze 'hubs' op het Marineterrein zelf worden gerealiseerd. Met een zorgvuldig ontwerp kan overlast voor zowel de Kattenburgerstraat als voor het Marineterrein zelf worden voorkomen.


Suggestie uit advies Posad Maxwan

Maximale bouwhoogte
Uit de NvU:
"Deze accenten worden maximaal 40 meter hoog en hebben een zeer beperkte invloed op het beschermd stadsgezicht."
In een onlangs door de gemeente gehouden presentatie werd aangegeven dat de maximale bouwhoogte op het Marineterrein niet boven de 40 meter zou mogen komen vanwege de UNESCO-regels. Het Marineterrein bevindt zich echter in de bufferzone van het UNESCO-gebied waar hoogbouw wel degelijk mogelijk is, met als voorwaarde dat er een Hoogbouw Effectrapportage wordt gedaan. Mijns inziens is een maximale bouwhoogte van 50 meter of meer voor een aantal gebouwen een goede manier om meer bouwvolume op hetzelfde oppervlak te realiseren, waardoor ter hoogte van het maaiveld meer ruimte ontstaat voor groen. Ik pleit dan ook voor een onderzoek naar de mogelijkheden voor het toevoegen van enkele hoogteaccenten van 50 meter of meer. Een publiek toegankelijk 3D-model met de verschillende bouwhoogtes zou kunnen helpen eventuele bezwaren van buurtbewoners weg te nemen.

Overmaat
Uit de NvU:
"De verdiepingen hebben een dusdanige overmaat dat er functie-uitwisseling mogelijk is tussen wonen, logies, kantoren en bedrijfsruimte."
De plannen houden er rekening mee dat de te bouwen woningen op termijn weer zouden kunnen veranderen in bedrijfsruimtes of hotels. Dit heeft als gevolg dat er nu aanmerkelijk minder woningen gebouwd kunnen worden dan wanneer er met een voor woningen gangbare (lagere) plafondhoogte wordt gewerkt. Enige overmaat voor enkele panden zou misschien handig zijn, maar de voorgestelde hoogtes zijn mijns inziens te extreem. Kostbare ruimte wordt zo verspild voor een eventualiteit. In plaats van 800 woningen zouden de plannen dan wellicht op 1000 woningen kunnen uitkomen.

Muur langs Kattenburgerstraat
Uit de NvU:
"Onderzocht wordt op welke wijze de muur langs de Kattenburgerstraat opgenomen kan worden in het raamwerk. Eventueel kunnen dichtgemetselde of dichtgezette voormalige openingen worden opengemaakt. In ieder geval zal er een opening gemaakt worden voor een gecombineerde entree voor auto’s en langzaam verkeer."
Ik wil hier pleiten voor het zoveel mogelijk slechten van de fysieke muur tussen het Marineterrein en de huidige wijk Kattenburg. De oudste deel van de muur is het overblijfsel van de blinde muren van werfgebouwen die in de jaren zestig zijn gesloopt. De bewuste muren zijn blijven staan omdat dat eenvoudiger was dan het bouwen van een nieuwe afscheiding tussen wijk en defensieterrein. De muur bemoeilijkt de verbinding tussen het Marineterrein en de rest van de stad en in het bijzonder met de wijk aan de andere kant van de Kattenburgerstraat. Allerlei argumenten voor behoud van de muur ('geheimzinnigheid' en enclave-gevoel') zijn wat mij betreft van ondergeschikt belang aan de mogelijkheden het nieuw te ontwikkelen gebied voldoende in te bedden in de stad. Creëer geen eiland op een eiland en haal zoveel mogelijk van deze barrière weg.

Muur langs Marineterrein

Huidige bebouwing
In de NvU wordt het Wachtgebouw MBK (007) niet als behoudenswaardig beschouwd. Dit vroege ontwerp van de gerenommeerde architecten Benthem Crouwel is volgens mij een mooi voorbeeld dat een functioneel utilitair gebouw ook van een zeldzame kwaliteit kan zijn. Veel van dit soort onderschatte bouwwerken verdwijnen maar al te snel bij de herontwikkeling van terreinen zoals het Marineterrein. Het zou een nieuwe openbare functie kunnen krijgen. Bijvoorbeeld een algemeen pakketpunt voor de buurt, waardoor het aantal vervoersbewegingen van bezorgbusjes aanzienlijk zou kunnen afnemen.
Ook het Congrescentrum (030) staat niet als behoudenswaardig in de NvU. Dit is nu juist een van de weinige gebouwen op het terrein die door architect De Weger duidelijk 'onder architectuur' is ontworpen. Het is een veelzijdig gebouw dat mooi los op het terrein staat en afwijkt van de rest van de bebouwing. Het zou een centrale rol kunnen vervullen in de nieuwe wijk. Met horeca, een bioscoop in de al aanwezige filmzaal en buurtfuncties en voorzieningen in de plint. Het is in de loop der jaren wat verminkt geraakt door verbouwingen, maar kan eenvoudig in oude luister worden hersteld.

Gebouw 030 vlak na oplevering in de jaren zestig

Kunstwerken
De kunstwerken die op dit moment aanwezig zijn op het terrein worden niet genoemd in de NvU. Ik wil ervoor pleiten dat deze zoveel mogelijk behouden blijven en eventueel een nieuwe plek op het Marineterrein zullen krijgen. Voorbeelden hiervan zijn het bakstenen reliëf van Jo Klingers in het Congrescentrum en de fontein van Arthur Spronken op de Voorwerf.

Historie
In de plannen wordt regelmatig gewezen op de maritieme historie van het terrein en dat deze tot uiting moet (blijven) komen in het gebied. Mijn oproep is om dat niet te doen zonder dat er ook oog is voor de donkere kanten van die geschiedenis. Op het Marineterrein werden vroeger oorlogsschepen ter bescherming van de VOC-vloot gebouwd. Dat dit ter ondersteuning van een wereldwijde handel was die niet geheel zonder schuld is, is inmiddels wel duidelijk. Deze schuld is de huidige generatie wellicht niet verwijtbaar, maar hoeft niet onder het kleed geveegd te worden. Enige herinnering in de vorm van bijvoorbeeld een kunstwerk, museum of specifieke straatnamen zou hier op zijn plaats zijn.

Park
Graag zou ik pleiten voor een parkachtige invulling van het terrein. Met verschillende zichtlijnen en beplantingshoogtes. Nu lijkt de Voorwerf meer op een evenemententerrein met slechts een groot grasveld en wat bosschages aan de rand. Ook zouden niveauverschillen het gebied een meer natuurlijk karakter kunnen verschaffen. Dus kies voor een park en niet voor platte recreatie.
Op dit moment loopt de Voorwerf in de zomer regelmatig over met massa's mensen en moeten beveiligers en politie de orde handhaven. Daarbij worden zo nu en dan de huidige bewoners van Kattenburg opgescheept met de overlast. Een overvloed aan foutgeparkeerde fietsen en deelscooters, afval in de perken en geluidsoverlast van dronken bezoekers die de poort worden uitgezet. Bedenk van tevoren hoe deze overlast door middel van een doordachte inrichting van het gebied voorkomen kan worden.

Wonen
Uit de NvU:
"Voor de segmentering van het woningbouwprogramma wordt aangesloten op het beleid van de gemeente. Dat is nu 40% sociaal, 40% middelduur, 20% vrije sector. Beoogde doelgroepen zijn in ieder geval mensen die specifiek verbonden zijn met het innovatieconcept (studenten, kenniswerkers, ondernemers, maar bijvoorbeeld ook onderzoekers die slechts korte tijd op het Marineterrein actief zijn) en woningzoekenden uit de directe omgeving (in het bijzonder ouderen, jongeren en kleine gezinnen)."
In de eerdere plannen werd het wonen vrijwel geheel gereserveerd voor werknemers van de bedrijven en instellingen op het terrein. Vanwege het internationale karakter zouden daar ook veel expats onder gaan vallen. Vanuit de gemeenteraad kwam daar kritiek op en werden de doelgroepen in de plannen diverser. Dat expats nu weer nadrukkelijk als eerste in de Nota worden genoemd is dan ook opvallend. Vanuit de buurt (en de stad) is er behoefte aan vooral seniorenwoningen (op Kattenburg wonen veel alleenstaande ouderen in zeer ruime woningen die wellicht beter geschikt zijn voor gezinnen) en plekken voor bijvoorbeeld politieagenten, leraren en zorgmedewerkers die nu geen woning meer kunnen vinden of betalen in de stad.
Daarnaast is van expats bekend is dat zij over het algemeen minder binding met de buurt waarin ze wonen hebben. Dit is funest voor de sociale cohesie. Zet dus vooral in op doelgroepen die nu het meest behoefte hebben aan een (andere) woning en daarbij iets toevoegen aan de stad. Gelukkig worden sommige van deze groepen ook al genoemd in de NvU.
Overigens lijkt het me nuttig de doelgroepen goed te mixen. Op Kattenburg woont bijvoorbeeld een grote concentratie (internationale) studenten in een enkel groot complex. Deze groep veroorzaakt veel geluidsoverlast en zoekt jammer genoeg weinig verbinding met de buurt. Verspreiding zorgt voor ontmoeting en meer respect voor elkaar.

Tenslotte complimenten aan het projectteam! De plannen zien er mooi uit. Dit gaat een innovatieve stadswijk worden waar ook de huidige bewoners van Kattenburg op veel punten van gaan profiteren.




Reacties