Informatiekrant bouwplannen Marineterrein (leesbaar op mobiele apparaten)

Omdat de informatiekrant over de bouwplannen voor het Marineterrein (gepubliceerd op 27 november 2020) enkel in pdf-formaat online is gezet en dit erg lastig te lezen is op mobiel of tablet heb ik de platte tekst met afzonderlijke afbeeldingen hieronder gezet. De verhalen over de huidige huurders op het terrein heb ik weggelaten. Kijk daarvoor op marineterrein.nl of lees de artikelen op deze website.


Pagina 1

Beste buurtgenoot, 

Via deze krant informeert de gemeente u over de ontwikkeling van de plannen voor het Marineterrein, en hoe u over deze ontwikkeling kunt meepraten. Laat weten wat u vindt van de ideeën die er nu zijn en van het stedenbouwkundig raamwerk. Vertel wat ú belangrijk vindt voor de toekomst van het Marineterrein! Het Marineterrein heeft een rijke geschiedenis, maar is als terrein van Defensie eeuwenlang een gesloten gebied geweest. Vanaf 2015 is het terrein langzamerhand opengesteld. Inmiddels ontdekken steeds meer Amsterdammers het gebied om te wandelen, te werken, te leren, te zwemmen of te recreëren. De komst van innovatieve bedrijven en instellingen hebben het terrein een nieuw gezicht gegeven. Geleidelijk transformeert het van een gesloten, onbekend gebied naar een open, stedelijk deel van de stad waar innovatie hoog in het vaandel staat en geleerd, gewerkt en gewoond gaat worden.

Nieuwe afspraken 
In 2019 heeft Defensie besloten om met een kazerne op het Marineterrein te blijven. In 2020 zijn tussen Rijk en gemeente nieuwe afspraken gemaakt over de toekomstige ontwikkeling van het terrein, inclusief een compacte nieuwe kazerne. De kazerne krijgt een groot sportveld, waar – buiten defensie-uren – straks ook Amsterdammers gebruik van mogen maken. De defensiefuncties zitten nu nog verspreid over het terrein. Zodra ze zijn verhuisd naar de nieuwe kazerne, komt er geleidelijk steeds meer ruimte vrij om te ontwikkelen. De verwachting is dat de nieuwbouw op z’n vroegst in 2026 kan beginnen. Als kader voor de nieuwe ontwikkelingen stelt de gemeente samen met het Rijk een projectnota op. Belangrijk onderdeel van de projectnota is de nota van uitgangspunten: hierin staan de uitgangspunten voor de toekomstige inrichting en het gebruik van het terrein op hoofdlijnen. Daarover gaan we graag met u in gesprek.

Pagina 2

Van verborgen stad naar poort naar de toekomst
De geschiedenis van het Marineterrein gaat terug tot de Gouden Eeuw. Toen werd het gebied aangelegd samen met de haveneilanden Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg. Het terrein kreeg zijn huidige vorm in de jaren zestig, toen het dok grotendeels gedempt werd voor de aanleg van de IJ-tunnel. Het terrein is sindsdien bekend onder de naam ‘Marine-Etablissement’. Door de defensiefunctie was het Marineterrein decennialang grotendeels een voor burgers verboden gebied. Enkele jaren geleden gaf Defensie aan haar activiteiten te gaan concentreren op een kleiner deel van het terrein. Daarmee zou een groot deel ter beschikking komen voor stedelijke herontwikkeling. Het gebied opende voorzichtig de poorten, het terrein werd steeds verder opengesteld. Nu weet een groeiend aantal Amsterdammers het gebied te vinden. Wandelen, zwemmen, werken, leren, uit eten of een terrasje pakken – het kan er allemaal. 

Bedenken, testen, toepassen 
Sinds de openstelling van het terrein in 2015 zijn zo’n dertig organisaties tijdelijk in bestaande gebouwen op het terrein gehuisvest. Ze houden zich bezig met talentontwikkeling, kennisdelen, technologie en duurzame innovatie in de stad. Er wordt gewerkt aan tientallen projecten voor een leefbare, duurzame stad. Voorbeelden hiervan zijn de ‘druktemeter’ en het slimme kunstgrasveld, dat door een wateropvangsysteem onder de grasmat sporters en de omgeving kan verkoelen. Bij het project SummerCamp leren jongeren uit de omgeving over technologie en innovatie. 
Meer weten over tijdelijke programmering? Kijk op www.marineterrein.nl

Pagina 3

Een buitenkans 

Het vrijkomen van het Marineterrein is een buitenkans. In het druk gebruikte Amsterdamse centrum, waar iedere meter telt, komt bijna 13 hectare ruimte beschikbaar op een terrein met een unieke geschiedenis. Zo’n kans schept ook verplichtingen. Het Marineterrein moet straks een waardevolle toevoeging voor de stad zijn. Tegelijkertijd moeten de kwaliteiten die nu al zo belangrijk zijn, zoals het groen en de cultuurhistorische aspecten, behouden blijven.

Op weg naar de stad van morgen 
Het Marineterrein heeft een zeer centrale ligging in de stad, op loopafstand van het Centraal Station. De bijzondere maritieme geschiedenis, het groene karakter en het weidse uitzicht over het water van het Oosterdok, maken het tot een heel bijzondere plek. Iedereen is het erover eens dat deze unieke plek geen doorsnee woonwijk of kantorengebied moet worden. Met het vaststellen van de principenota is daarom besloten dat het Marineterrein ontwikkeld wordt tot een ‘stedelijk innovatiegebied’: een plek waar innovaties niet alleen worden bedacht, maar ook worden getest en toegepast. Een plek waar men leert, woont en werkt en waar ontmoeting en interactie centraal staan. Een gebied dat verbonden is met de stad als geheel en met de buurt in het bijzonder. Ongeveer een vierde deel, in het noordoosten van het gebied, blijft van Defensie. Voor het eerst in de geschiedenis ligt niet alles achter gesloten hekken: het sportveld van Defensie – tevens helikopterplaats – kan straks ook gebruikt worden door Amsterdammers en ligt in de openbare ruimte. De rest van het terrein wordt ontwikkeld tot een stedelijk leer-, werk- en woongebied, met als toegevoegde waarden het groen en het omringende water. 

Pagina 4 en 5

Een blik op de toekomst

De wereld verandert steeds sneller, en daarmee ook de behoeften en uitdagingen waar we voor staan. De ontwikkeling van het Marineterrein wil kunnen inspelen op deze veranderingen. Daarom is gekozen voor een stedenbouwkundig raamwerk en geen uitgewerkt plan. Het raamwerk geeft een indruk hoe – na een stapsgewijze ontwikkeling – de toekomstige inrichting eruit zou kunnen zien.
Waar kan bijvoorbeeld bebouwing komen? In welke dichtheid wordt er gebouwd en hoe wordt het Marineterrein verbonden met de omgeving? Het stedenbouwkundig raamwerk op deze pagina’s is geen definitief plan. De beelden zijn bedoeld om de uitgangspunten te visualiseren en kunnen dus nog wijzigen. Wat wél vaststaat, kunt u lezen op pagina 8 en 9. Op pagina 10 vindt u de onderwerpen die nog niet vaststaan en waarover we graag uw mening willen horen.

De tekst gaat door onder de afbeeldingen.  













Pagina 6

Marineterrein: wat blijft hetzelfde en wat kan er veranderen?

Door de herontwikkeling van het Marineterrein zal het gebied flink veranderen. Maar een aantal karakteristieke onderdelen, die nu erg gewaardeerd worden en belangrijk zijn voor de identiteit van het gebied, blijven behouden. Deze pagina’s laten zien wat er qua groen en bebouwing behouden blijft en wat er mogelijk kan veranderen. 


Wat blijft behouden: 
• Het groene park aan de Voorwerf (direct achter de poort) blijft onbebouwd, en vormt straks samen met de binnenhaven en de zuidwestkade een stedelijk park. 
• Bestaande monumentale en/of karakteristieke gebouwen of bouwwerken worden zoveel mogelijk behouden en hergebruikt. 
• Aanwezige, beeldbepalende bomen en boomgroepen worden zoveel mogelijk behouden. 
• De muur tussen het Marineterrein en de Kattenburgerstraat is een bijzonder historisch element en blijft behouden. Mits de erfgoedwaarde ervan wordt gerespecteerd, zin aanpassingen mogelijk, zoals het heropenen van tussentijds dichtgemetselde delen. 

Wat kan er veranderen: 
• Voor het realiseren van het innovatiegebied is meer ruimte voor de gewenste functies nodig, en dus wordt er bebouwing toegevoegd. 
• De tijdelijke brug over de Dijksgracht wordt indien nodig aangepast om permanent te worden. 
• In het stedenbouwkundig raamwerk is 70% van het gebied onbebouwd en 30% bebouwd. 
• Door de nieuwe bebouwingsblokken ontstaan er straten. Deze opzet van het gebied past bi een centraal stedelijke buurt. 
• Er komen meer functies; een mix van: leren, werken, wonen en voorzieningen. 
• Er komt een nieuwe kazerne aan de noordoostzijde van het terrein. 
• Het sportveld van Defensie verplaatst naar een andere locatie en zal, buiten de uren van Defensie, gebruikt kunnen worden door Amsterdammers. 
• Het Marineterrein wordt autovrij, exclusief het kazernegebied en de toegang naar een toekomstige parkeergarage. 
• De bebouwing staat van de kades af. Zo is het mogelijk om een rondje Marineterrein te maken. 
• De bouwhoogte varieert van ca. 15-30 meter, met een paar hoogteaccenten tot maximaal 40-50 meter. • Het Marineterrein krijgt voor een betere bereikbaarheid een extra fiets- en voetgangersbrug naar de IJtunnel/NEMO-landtong. De route verbindt de Oostelijke Eilanden met het Oosterdok 
• Kades worden grotendeels openbaar toegankelijk. 

De tekst gaat door onder de afbeeldingen.






Pagina 7

De tekst gaat door onder de afbeeldingen.





Pagina 8

Waar staan we nu? 

Voor het opstellen van de nota van uitgangspunten van het Marineterrein gaan we met u in gesprek. In het verleden is al een aantal besluiten genomen over de toekomst van het Marineterrein. Daarnaast zijn er al veel gesprekken gevoerd met geïnteresseerden, omwonenden, ondernemers en belanghebbenden. We beginnen dus niet vanaf nul. Maar wat heeft de eerste consultatieronde opgeleverd en waarover willen we nog met u in gesprek? Een overzicht.

Wat heeft u ons eerder verteld? 

In 2017 is er een brede informatie- en consultatieronde voor het Marineterrein georganiseerd. Het gebied was toen net opengesteld en voor veel mensen was het een eerste kennismaking met het terrein. Daarnaast hebben de afgelopen jaren ook gesprekken met de buurt plaatsgevonden. Dit leverde de volgende belangrijke aandachtspunten op voor het stedenbouwkundig raamwerk: 
• Marineterrein Amsterdam moet bijzonder blijven (groen, geborgen, maritiem, innovatief). 
• Hoogbouw met mate en geen aaneengesloten wand bebouwing aan de noordzijde (Dijksgracht). 
• Duurzaamheid moet leidend zin bi de ontwikkeling. 
• Autovrij is een goed idee, maar let op parkeren in de omgeving. 
• Voorkeur voor een mix van functies. 
• Geen eiland op een eiland: maak verbinding met de buurt, zowel ruimtelijk als met de toekomstige functies. 
• De ontwikkeling van het Marineterrein moet ook winst opleveren voor de bestaande buurten door betaalbare huisvesting, voorzieningen, werkgelegenheid voor de hele wik en groenvoorzieningen die bijdragen aan de biodiversiteit en sport- en recreatiemogelijkheden. 
Het volledige verslag van de informatie en consultatieronde in 2017 vindt u op: amsterdam.nl/marineterrein

Wat staat er al vast? 

Met het vaststellen van het Strategiebesluit (2013) en het Principebesluit (2017) is een aantal zaken besloten. Dit zijn de belangrijkste uitgangspunten: 

Identiteit 
• Het Marineterrein zal de identiteit, gebaseerd op een 400-jarige maritieme geschiedenis, vasthouden en uitwerken.*
• Het Marineterrein wordt één van de innovatieve werkplekken van Amsterdam. Doel is de realisatie van een toekomstbestendige centrumwijk, met gebouwen die makkelijk zin aan te passen aan veranderende behoeftes.** 

Openbare ruimte 
• De kades en de open ruimte op het terrein worden ontwikkeld tot belangrijke ontmoetingsplekken.* 
• Ten minste 50% van het gebied blijft onbebouwd.** 
• Openbare ruimte wordt vrij toegankelijk en waar mogelijk gecombineerd met sport.** 
• Programma (leren, werken, wonen). In het gebied komt een mix aan leer-, werk- en woonfuncties. Het toekomstige programma biedt ruimte voor ontmoeting, onderwijs en culturele voorzieningen, kleine en middelgrote bedrijven, startende bedrijven (start ups) en groeiende bedrijven (scale ups), wonen en maatschappelijke voorzieningen.** 

Bereikbaarheid 
• Twee definitieve brugverbindingen over Oosterdok en Dijksgracht, tevens ter verbetering van de voeten fietsverbindingen met het Oostelijk Havengebied en het centrum.** 
• Het Marineterrein wordt een autovrij gebied.** 

Ga naar amsterdam.nl/marineterrein voor meer informatie over de proceshistorie van het Marineterrein. * Strategiebesluit augustus 2013 
** Principebesluit juli 2017

Klankbordgroep 

Speciaal voor de buurtgesprekken is een klankbordgroep opgericht. Deze bestaat uit twaalf betrokken bewoners en ondernemers uit de omringende buurten van het Marineterrein. De klankbordgroep adviseert de gemeente hoe de buurt het beste bereikt kan worden voor een gesprek over de toekomst van het terrein. Een vijftal leden van de klankbordgroep vertelt over hun motivatie en betrokkenheid bij de buurt. 
Michael van Bergen ‘Mede door de kwaliteiten van het Marineterrein zijn mijn gezin en ik erg begaan met onze buurt. Mijn achtergrond als architect wil ik inzetten om de ruimtelijke behoeftes van onze buurt een toekomstige plek te kunnen geven op dit bijzondere terrein.’ 
Jeroen Verhulst ‘Sinds de jaren negentig ben ik bezig met ideeën voor het Marineterrein vanuit het Eilandenoverleg en het Platform Kattenburg-Marineterrein. Op www.buurtorganisatie1018.nl publiceer ik al het nieuws over het Marineterrein. Ik wil eraan bijdragen dat de invloed van bewoners goed wordt verankerd in het participatieproces.’ 
Piet Boogert ‘Ik voel me betrokken bij het Marineterrrein als locatie waar creativiteit en innovatie een belangrijke rol spelen. Eerder heb ik die rol vervuld als bestuurder van de Stichting Tolhuistuin en op het ogenblik nog als directeur van het Lloyd Hotel.’ 
Siep de Haan ‘Als bewoner van de Piet Heinkade kijk ik vanaf 25 meter hoogte naar het Marineterrein. Dit geeft ons een uniek perspectief op het gebied. Ik vind het daarom belangrijk dat de bewoners van de Piet Heinkade, de Dijksgracht maar zeker ook de andere omliggende buurten, goed betrokken worden bij de ontwikkelingen op het Marineterrein.’ 
Mirjam Vosmeer ‘Ik herinner mij nog de verrassing toen het terrein eindelijk werd opengesteld. Vanuit mijn werk als onderzoeker voor de Hogeschool van Amsterdam heb ik samengewerkt met innovatieve bedrijven en organisaties op het Marineterrein. Ik hoop dat ik eraan kan bijdragen dat het terrein voor zoveel mogelijk mensen een fijne plek blijft om hun vrije tijd door te brengen.’

De tekst gaat door onder de afbeelding.


Pagina 10

Waarover gaan we in gesprek? 

De mensen uit de omgeving van het Marineterrein zijn ontzettend belangrijk voor de ontwikkeling van het innovatiegebied. De ontwikkeling van het Marineterrein kan ook een toegevoegde waarde zijn voor uw omgeving: het gedeelde sportveld van Defensie is daar een goed voorbeeld van. Laat weten wat u belangrijk vindt voor de toekomst van het Marineterrein en geef uw reactie op het stedenbouwkundig raamwerk. Tijdens de buurtgesprekken worden de volgende onderwerpen behandeld:

Stedenbouwkundig raamwerk 
Om van het Marineterrein een gemengd en aantrekkelijk innovatiegebied te maken met een mix aan functies, wordt er bebouwing toegevoegd. Daarnaast is het ook belangrijk dat er voldoende (openbaar) groen aanwezig is. Om dit te kunnen combineren, is het onvermijdelijk dat er hogere bebouwing wordt gerealiseerd. In het gesprek horen wij graag van wat u vindt van het stedenbouwkundig raamwerk en de voorgestelde bouwhoogtes.

Behoud groene karakter 
Het Marineterrein wordt nu door veel bezoekers gewaardeerd om zijn groene karakter. Om dat groene karakter te behouden en te versterken, blijft veel groen openbaar toegankelijk en is er een park langs het Oosterdok ingepland. Wat vindt u van de ideeën? En welke wensen heeft u?

Woonconcepten, woonvormen en doelgroepen 
In de eerdere consultatieronde heeft de buurt aangegeven veel waarde te hechten aan betaalbare woningen. Maar hoe kan het wonen deel uitmaken van het innovatieve karakter van het gebied? De ontwikkeling van woningen op het Marineterrein biedt bijvoorbeeld de kansen voor nieuwe woonvormen. De vraag is welke woonvormen hier passen en voor welke doelgroep(en) er woningen moeten komen.

(Sport)voorzieningen 
Wat voor (sport)voorzieningen vinden de deelnemers passend bij het Marineterrein en waar heeft de buurt behoefte aan?

Verschillende gebruikers 
Op het Marineterrein leren, werken en wonen mensen straks naast elkaar. Ook Defensie is en blijft een belangrijke speler op het Marineterrein. Hoe kunnen deze verschillende doelgroepen straks gezamenlijk gebruik maken van het gebied? Wat is er nodig om interactie tussen de doelgroepen te krijgen? En hoe kunnen kennis en ervaring van buurtbewoners het beste worden ingezet?

Bereikbaarheid fietsers en voetgangers 
Welke fiets- en wandelroutes worden nu veel gebruikt, welke verbindingen zijn gewenst en wat zijn mogelijke obstakels in de verbinding met de omgeving? Het Marineterrein krijgt een extra fiets-en loopbrug naar de IJtunnel/NEMO-landtong. Hoe kan de buurt hier het beste op aansluiten?

Gebruik van de openbare ruimte 
Een groot deel van het terrein blijft onbebouwd, in het stedenbouwkundig raamwerk is dit 70% van het terrein. Deze ruimte biedt de mogelijkheid voor ontmoeting, ontspanning en recreatie. Welke wensen heeft u voor de inrichting van het onbebouwde gebied?

Autovrij Marineterrein 
Het Marineterrein wordt een autovrij gebied. Dit mag echter niet zorgen voor overlast in de omliggende buurten. Hoe kan die overlast worden voorkomen?

Bedrijven en instellingen 
Tijdens de vorige consultatieronde bleek dat de combinatie van onderwijs, wetenschap en bedrijfsleven, die samenwerken aan innovaties en deze ook uitproberen en praktisch toepassen, aanspreekt. De behoefte ontstond om dit te concretiseren. Inmiddels is de community op het Marineterrein met een aantal nieuwe bedrijven en instellingen gegroeid. Tijdens de consultatie horen wij graag welke bedrijven binnen het thema kennis en innovatie op het Marineterrein passen en hoe dit mogelijk van meerwaarde kan zijn voor de omliggende buurten. 

Duurzaamheid 
De ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid gaan razendsnel. Wat tijdens de eerste consultatieronde in 2017 nog toekomstmuziek was, is in 2020 al bijna standaard. Welke kansen ziet u voor het verduurzamen van de buurten in relatie tot de ontwikkeling van het Marineterrein? 

Pagina 12

‘Marineterrein moet mooie mix worden’

Sinds oktober 2019 is Victor Everhardt verantwoordelijk wethouder voor het Marineterrein. In de commandantswoning onderstreept hij nog eens het belang van de consultatie, ofwel de gesprekken met de buurt.

Waarom een consultatie? 
 “Omdat het zo’n belangrijke plek is voor de stad. Je kan hier zoveel verschillende dingen laten landen. Dat is voor een deel al gebeurd, qua innovatie. Maar er is nog genoeg te bedenken, en voor die ideeën raadplegen we graag de buurt. Wat ik belangrijk vind, dat iedereen die aan de consultatie deelneemt, zich ook gehoord voelt. Door in dialoog te gaan ontstaat er beter wederzijds begrip. Dat kan gaan over ideeën, maar ook over waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Dan pas krijg je een gedragen plan waar iedereen zich in herkent, ook al wordt er soms niet gekozen voor jouw idee.” 

In 2017 was er al een consultatie; waarom nu weer? 
“Omdat de situatie sinds 2017 is veranderd. De kazerne blijft, maar in compactere vorm. We zijn er met Defensie uit en nu gaan we naar de volgende fase. Wat ik heel positief vind, is dat het sportveld niet binnen de muren van de kazerne komt, zodat Amsterdammers er ook kunnen sporten. Tijdens deze consultatie gaan we kijken hoe we dat op een goede manier kunnen doen. Een andere reden is dat de tijd voortschrijdt. We gaan nu van ruimte bieden aan nieuwe ontwikkelingen naar het echte herontwikkelen van dit gebied. De afgelopen jaren hebben we veel ervaring opgedaan. Er zijn allerlei mooie ontwikkelingen op het terrein ontstaan. Die kunnen een goede basis zijn om verder uit te werken, maar je moet ze wel bespreken. Dat kan allemaal in deze tweede consultatieronde.”

Waar moet het accent op komen te liggen? 
“Dat we hier een prettig leer-, woon- en werkklimaat krijgen. Kijken wat daarvoor nodig is. Dit is echt een gebied waar de mix een goede kans heeft! Dat kun je op verschillende manieren invullen. We hebben Codam en andere innovatiepartijen in dit gebied. Interessant om te kijken wat we kunnen doorzetten en hoe je daarvoor de omgeving gaat inrichten. Innovatie kan mensen inspireren die nu aan de zijkant van de arbeidsmarkt staan, of iets nieuws willen. Zeker nu met corona is nieuwe werkgelegenheid hard nodig, ook in het centrum. Het zou een toegevoegde waarde zijn voor de metropoolregio Amsterdam, om op wereldschaal mee te kunnen doen aan nieuwe innovatieve ontwikkelingen. Daar moet je ruimte voor bieden, maar altijd wel gecombineerd. Ik heb weinig vertrouwen in een monomane ontwikkeling van: hier werken, daar wonen. Dat is veel te kwetsbaar. Het is deze consultatie dus zaak dat we een goede mix vinden voor die combinatie, en wonen wordt daar een belangrijk onderdeel van. Dus het is niet ‘of of’ maar ‘en en’. Welke keuzes mensen in die mix willen maken, staat volledig open – laat het maar gebeuren. We gaan het zien.”



Reacties