Stadsdeelcommissie Centrum verdeeld over plannen Marineterrein

Afgelopen dinsdag 23 maart vergaderde de Stadsdeelcommissie Centrum over de plannen voor het Marineterrein en de participatie die afgelopen winter heeft plaatsgevonden. PvdA, D66, GroenLinks en de VVD lieten weten wat zij van de plannen vonden en hoe zij de uitkomsten van de buurtgesprekken interpreteren. Dit om tot een gezamenlijk advies aan het dagelijks bestuur van het stadsdeel te komen.

Architectuur

D66 kiest voor iconische architectuur met als enigszins sleets voorbeeld het 'Vertical Forest' in Milaan van architect Stefano Boeri. Zoals bekend ben ik niet vies van bouwen in de hoogte, dus ik kan hier zeker mee leven.

Ook de VVD kiest in haar wel erg beknopte bijdrage voor maximale bouwhoogtes die binnen de huidige regels mogelijk zijn.

De PvdA daarentegen gaat voor een hoogte van maximaal slechts 20 meter. Een onbegrijpelijke keuze. Zelfs met een slim verdichtend bouwplan kom je op deze manier nooit aan het benodigd aantal woningen.

GroenLinks adviseert om grotendeels de voorgestelde plannen uit te voeren; dat wil zeggen met wisselende bouwhoogtes. Wel met de kanttekening dat de hoogste gebouwen niet aan de randen geplaatst moeten worden en de rasterindeling in te wisselen voor een meer lossere invulling.

Brugverbinding naar Oosterdok

GroenLinks vindt een brug van het Marinterrein naar de NEMO-pier een aantasting van het open karakter van het Oosterdok en adviseert geen extra brug aan te leggen. De PvdA denkt er net zo over.

D66 en de VVD noemen de brug niet in hun advies.

Groen

GroenLinks wil groen en zwemwater prominent in de plannen terugzien. Groene daken of verticaal groen zouden hier eventueel een onderdeel van kunnen zijn. 

Projectbureau

Het projectbureau van de gemeente was aanwezig in de persoon van Marlene Rienstra.

Zij liet weten dat de voorgestelde bouwvolumes nodig zijn om het innovatieve karakter van het terrein te kunnen waarborgen. Wel kijkt men of de hogere gebouwen niet meer naar binnen geplaats kunnen worden. De nieuw te bouwen kazerne langs de Kattenburgerstraat zal echter de hoogte in moeten om voldoende bebouwing op de rest van het terrein te kunnen verwezenlijken. Ook tussen de hoofdingang en het depot van het Scheepvaartmuseum zal enige hoogte gerealiseerd gaan worden.

Er volgt na stemming nog een samenvattend advies van de commissie aan het dagelijks bestuur van het stadsdeel.

Volledige adviezen van de verschillende partijen:

VVD

De VVD fractie van Amsterdam Centrum adviseert om ruimte en prioriteit te geven aan woningbouw. Wij adviseren om in te zetten op maximale hoogte van de bebouwing, binnen de bestaande kaders, om zo de woningnood aan te pakken. Inzetten op hogere woningbouw biedt tevens de mogelijkheid voor meer ruimte voor omliggend groen. Belangrijk is dat het participatie traject snel en efficiënt moet zodat er zo snel mogelijk gebouwd kan worden.

D66

De stadsdeelcommissie heeft kennis genomen van de input uit de buurt en van de projectorganisatie van de gemeente over de (voorlopige) plannen van het Marineterrein. Om de verdere ontwikkeling enige richting te geven, spreekt zij zich uit over een aantal punten. 

1. Architectuur – De stadsdeelcommissie adviseert het dagelijks bestuur om te onderzoeken of het mogelijk is om voor de ontwikkeling van het Marineterrein gebruik te maken van spraakmakende, innovatieve en vernieuwende architecten. Zo valt bijvoorbeeld te denken aan professionals als Stefano Boeri die bekendheid geniet vanwege het vertical forest dat hij in Milaan heeft gebouwd. Het Marineterrein is een zichtbaar en beeldbepalend gebied in stadsdeel centrum, dat een uitstraling heeft voor de hele stad. Daarnaast hebben vele betrokkenen zich uitgesproken voor een hoog gehalte groen op het terrein. Dat kan ook de gebouwde omgeving betekenen. Daarom wil de stadsdeelcommissie meegegeven dat de nieuw- of verbouw van gebouwen op het Marineterrein duurzaam in energie en watergebruik zouden moeten zijn en een hoge mate van verticaal groen moeten hebben. Dit is niet alleen een taak van de gemeente bij het inrichten van de openbare ruimte, maar moet al aan de ontwikkelaars als opdracht of voorwaarde worden meegegeven. 

2. Sport en bewegen – Nu al is het Marineterrein een gebied voor fitness, hardlopen, zwemmen en andere sportieve aangelegenheden. Dat moet zo blijven. De stadsdeelcommissie spreekt zich daarom uit voor het aanleggen van een gravelbaan voor hardlopers, hoogwaardige fitness- en spelapparatuur en het behoud van de aangelegde zwembanen. Sporten in stadsdeel centrum is lastig in de buitenruimte. Veel terrein is bebouwd en ook het verkeer stelt bewoners niet in staat om overal makkelijk en veilig te sporten. Het Marineterrein is een uniek gebied dat kan uitgroeien tot het openbare sportterrein van het stadsdeel. De stadsdeelcommissie vraagt daarom het dagelijks bestuur om in het bijzonder hoogwaardige sportmogelijkheden op het terrein te faciliteren en in de ontwikkelplannen op te nemen.

GroenLinks

Na een jarenlange aanloop wordt de herontwikkeling van het Marineterrein nu concreet en wordt er toegewerkt naar een Nota van Uitgangspunten. De stadsdeelcommissie is verheugd dat ze in deze fase om input wordt gevraagd en dankt het Dagelijks Bestuur daarvoor. De stadsdeelcommissie is blij dat de herontwikkeling nu echt meer vorm gaat krijgen en kan zich vinden in het accent van innovatief stedelijk gebied. Dit kan natuurlijk op vele manieren vorm krijgen en we zien het graag op een duurzame manier, in verbinding met de buurt, tot stand komen. De stadsdeelcommissie geeft een aantal adviespunten mee gebaseerd op de plannen gepresenteerd aan de stadsdeelcommissie op 16-02-2021. 

1. Groen en blauw. Zorg dat er minstens 40% groen komt en streef naar meer. Kijk ook naar verticaal groen en groene daken. Behoud ook de relatie met het water, houd de kades vrij en publiek toegankelijk en faciliteer in ieder geval een gedeelte van het gebied als zwemgebied. 2. Bouw Wees creatief met de indeling van de gebouwen op het terrein. Geen rechttoe rechtaan rasterplan! Het Funenpark is een mooi voorbeeld van hogere gebouwen, in een parkachtige omgeving. Dit doet veel prettiger aan en geeft de mogelijkheid creatiever te zijn met verblijfsruimte: hoekjes park, een gezamenlijke moestuin, sporttoestellen, een kleine speeltuin etc. Zorg voor afwisseling in de hoogte en de soort van gebouwen. Gebruik geen heel hoge gebouwen aan de rand van de Kattenburgerstraat en pal aan de Dijksgracht. Dit geeft een gesloten indruk, geeft de Dijksgracht en de Kattenburgerstraat zelf een benauwder karakter en creëert wellicht veel geluidsweerkaatsing. Zet hogere gebouwen daarom meer naar het midden of de (open) waterkant van het Marineterrein. 

3. Ruimte voor maatschappelijke voorzieningen Plan ruimtes in voor maatschappelijke en culturele voorzieningen, zoals een kinderdagverblijf, een gezondheidscentrum, cultureel centrum, atelierruimte, ruimte voor kleinschalige ambachten, buurtvoorzieningen. 

4. Verbinding met Kattenburg en de Oostelijke Eilanden Het Marineterrein moet geen eiland op zich worden, zonder verbinding met de buurt. Verbinding kan tot stand worden gebracht door hoe de openbare ruimte wordt ingericht, door welke voorzieningen worden ingericht en ook door programma’s en beleid. De stadsdeelcommissie adviseert deze focus op de buurt te behouden. Bijvoorbeeld via sport- en spelactiviteiten voor de buurt, stages voor jongeren uit de buurt (zie ook het volgende punt) maar ook door een bepaald deel van de nieuwe woningvoorraad te bestemmen voor buurtbewoners, waarbij ook zeker het Amsterdamse woonbeleid (20% hoog segment, 40% middelduur segment en 40% sociale huur) gehanteerd moet worden. Qua openbare ruimte, zorg voor goede en/of meer doorgangen van het Marineterrein naar de Kattenburgerstraat, om de verbinding naar de Oostelijke Eilanden letterlijk open te houden en de muur geen afscheiding te laten zijn. 

5. Innovatieve bedrijven dragen bij Zorg dat de bedrijven die zich er vestigen ook een positieve bijdragen leveren voor de buurt, laat de kennis en kunde die er vergaard wordt ook ten goede komen van de buurt. Formuleer een aantal punten waaraan organisaties en bedrijven moeten voldoen om zich op deze innovatieve plek te mogen vestigen en zodat ze ook maatschappelijke binding met de buurt hebben: op gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaamheid, verbinding leggen met de buurt waarin ze zich vestigen, medebeheer van voorzieningen e.d . Zie hiervoor als voorbeeld ook het voorstel “Een lokaal verankerde economie: Community Wealth Building in Zuidoost”

De gemeente zou bijvoorbeeld de volgende dingen kunnen stimuleren en faciliteren: - Inkoop van goederen en diensten bij lokale ondernemers; - Stages voor jongeren uit de buurt bij de bedrijven en organisaties die zich er vestigen; - De werkgelegenheid die op het Marineterrein ontstaat voor een deel gericht vanuit de buurt te voldoen; - Workshops en kennismakingsactiviteiten voor kinderen en jongeren uit de buurt; - Medebeheer van publiek toegankelijke ruimtes. 

6. Brugverbinding naar het Oosterdok De stadsdeelcommissie adviseert als verbinding naar het Oosterdok de route over de Dijksgracht. De brug naar de NEMO-pier zou de openheid aantasten en de beperkingen voor het varend erfgoed betekenen. Daarnaast is bij de herinrichting van de Prins Hendrikkade geen verbinding vanaf de NEMO-pier met de doorgaande fietsroute gepland, aan de waterzijde komt namelijk de wandelboulevard. Een verbinding over de Dijksgracht zou ook aansluiten op de fietsroute die daar gepland wordt.

PvdA

De PvdA fractie van stadsdeel centrum adviseert nav de reactie vanuit de buurt om de hoogte van de bebouwing te beperken tot maximaal 20 meter hoogte. Natuurlijk willen we allemaal zoveel mogelijk woningen bouwen, maar deze plek in het centrum is natuurlijk niet zomaar een plek. Het is een vrij unieke plek, die nog veel heeft behouden van het voormalige havenfront van Amsterdam. Het is zonde als de ruimtelijkheid die daarbij hoort teniet wordt gedaan door het grote volume bebouwing en dat bijvoorbeeld het monumentale beeld van het Scheepvaartmuseum en de eeuwenoude bebouwing aan de Kattenburgerstraat aan waarde inboet. Dit is overigens géén advies om de woningen dan maar uit te spreiden over het geplande groen, want het blijkt uit de reacties van bewoners duidelijk dat de stukken aaneengesloten groen hoog op de wensenlijstjes staan en terecht. Het is een oproep om woningen op de schaal die nu wordt voorgesteld ergens anders te realiseren om het karakteristieke van het terrein te behouden. Terecht wordt door de consultatie gesteld dat leefbaarheid naast wonen, werken en onderwijs en kennisinstellingen ook een even grote plek verdient. Hier sluit onze fractie zich bij aan. In het zelfde kader adviseert de PvdA fractie om geen nieuwe verbinding over het Oosterdokswater aan te leggen. Er zijn al twee goede verbindingen van het Marineterrein naar de oude binnenstad en deze brug heeft eveneens een nadelig effect op de ruimtelijkheid van het gebied, zowel op het open water, de vaarroute en de rustieke sfeer van de museumhaven, waar de brug aan land zou gaan.