Afgelopen juni werd dan eindelijk de Nota van Uitgangspunten met de ontwikkelingsplannen voor het Marineterrein openbaar gemaakt. Na een omvangrijk participatietraject was de meest in het oog springende verandering een maximale bouwhoogte die van maximaal 50 meter naar maximaal 40 meter is teruggebracht. Een gevolg hiervan is dat, om het geplande bouwvolume te kunnen handhaven, een 'platgeslagen', eenvormiger ontwerp is ontstaan. Ik had graag meer variatie in hoogtes gezien, maar de angst voor hoogbouw heeft hier vooralsnog gewonnen. We moeten zien wat de gemeente uiteindelijk gaat besluiten.
Buurtbewoners ontevreden
In maar liefst 3 verschillende kranten heeft een groepje buurtbewoners de afgelopen weken aandacht gekregen voor hun grieven over de aangepaste plannen.
Telegraaf
De Telegraaf heeft zich voornamelijk laten leiden door het verhaal van Siep de Haan, bewoner aan de Piet Heinkade. De Haan verzet zich al jaren tegen elke ontwikkeling op het Marineterrein omdat hij zijn uitzicht niet wil verliezen. Vooral de geplande bouwhoogtes zijn hem een doorn in het oog. Dat hij zelf in een saai, tamelijk hoog bouwblok woont waar anderen tegenaan moeten kijken doet blijkbaar niet ter zake. Een typisch geval van 'Not In My Backyard'.
Ook de woonbootbewoners van de Dijksgracht komen aan het woord. Zij hebben iets meer te vrezen dan De Haan aangezien zij dichter tegen het Marineterrein aan wonen. In de oorspronkelijke plannen was een dichte wand van woningen direct aan de gracht gepland. Dit is na protesten van omwonenden veranderd in onderbroken bebouwing die enige afstand tot de gracht heeft, waardoor een vrije doorloop langs het water mogelijk wordt. Toch zijn de bewoners er niet gerust op en vrezen zij schaduwwerking.
Het Parool
Het Parool heeft gesproken met de 'Actiegroep Kattenburgerstraat'. Ten onrechte wordt gesuggereerd dat deze groep bewoners representatief is als het om de mening van de buurt inzake het Marineterrein gaat. De actiegroep is namelijk opgericht om de Kattenburgerstraat autoluw te krijgen. Niet alle sympathisanten van deze actiegroep denken hetzelfde over de ontwikkeling van het Marineterrein. Het alternatieve plan van Marinus Oostenbrink komt ook ter sprake. Hierin wordt beweerd dat met minder bouwoppervlak en lagere bouwhoogtes hetzelfde aantal woningen te realiseren is. Wat hier onvermeld blijft is dat de gemiddelde woningoppervlakte vervolgens maar half zo groot is als in de plannen van de gemeente. Onbruikbaar voor het type woningen waar in Amsterdam behoefte aan is.
NRC
De NRC deed er nog een schepje bovenop en wijdde maar liefst 2 pagina's aan de protesten uit de buurt. Schrijfster van het stuk, Tracy Metz, kiest ervoor om de huidige, tijdelijk invulling als een soort walhalla te beschrijven. In 2013 is besloten het terrein 'organisch' te ontwikkelen. Toen al was de afspraak met de Rijksoverheid (nu nog steeds eigenaar) dat er vanaf 2025 gebouwd zou gaan worden. Oorspronkelijk zou het slechts om een bedrijventerrein met woningen voor expats gaan, maar na vele acties van 'Buurtplatform Marineterrein / Kattenburg' werd er in de gemeenteraad gehoor gevonden voor een park met woningen voor Amsterdammers. De huidige invulling met horeca, bedrijfsopleidingen en kleine creatieve bedrijfjes is dus altijd al tijdelijk geweest. Wat me stoort is het verongelijkte dat door alles in dit artikel heen sijpelt. Alsof men niet wist dat het Marineterrein opnieuw ontwikkelt ging worden. Dit stond al sinds 2013 vast. Als je ziet wat een klein groepje zeer actieve bewoners (het genoemde Buurtplatform) aan veranderingen in de oorspronkelijke plannen heeft weten te verwezenlijken (tot behandeling van de kwestie in de Tweede Kamer aan toe) dan mogen de nieuwe klagers zich in de handjes knijpen.
Wat kan echt beter?
Nogmaals wil ik hier pleiten voor hogere maximale bouwhoogtes. Dit is ook aangeraden door de Integrale Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Zij zien de 'pakhuizen' aan de Piet Heinkade (waar Siep de Haan in woont) juist als een voorbeeld voor de bebouwing aan de Dijksgracht. Zo weerspiegelen de twee elkaar en vormt zich een rustiger beeld. Ook ontstaat er zo meer variatie op de rest van het terrein.
Daarnaast vraag ik mij af, en sommige bewoners uit de aangehaalde artikelen met mij, waarom de verdiepingen 4 meter hoog moeten zijn. Als we de normale 2,70 meter volgen kan er in combinatie met wat hoogbouw aanzienlijk meer grondoppervlak en dus meer groen komen. Het argument van de plannenmakers dat het om te vormen moet zijn tot bedrijfsruimte doet bij sommigen een geheime agenda vermoeden.
Het stratenplan wat men voorstelt getuigt ook van weinig fantasie. Ik ben geen ruimtelijk ontwerper, maar wat speelsere zichtlijnen zijn vast mogelijk.
Wat is er goed?
De hoeveelheid woningen ten opzichte van de eerste plannen (bedrijventerrein) is echt een vooruitgang. Als men de gemeentelijke mix aanhoudt komen er flink wat sociale huurwoningen bij. Wie daar tegen is (sommigen willen dat het terrein enkel een park wordt) heeft niet door voor welke opgave dit land staat wat betreft woningbouw. Ik heb wel andere oplossingen in gedachte, maar gedwongen geboortebeperking is in deze inmiddels weer kinderrijke buurt waarschijnlijk geen populaire maatregel. #knipoog
Het behoud van enkele beeldbepalende gebouwen lijkt verzekerd. Het pand van Homeland, de gebouwen op pootjes en het kazernegebouw waar Scheepskameel in zit blijven in de huidige plannen bestaan. Naast de monumentale gebouwen op de Voorwerf natuurlijk. Ik hoop dat ook het wachtgebouw uit 1983 van Bentem Crouwel een nieuwe functie krijgt en dat met een beetje doordromen het evenementencomplex in het midden van het terrein een doorstart maakt. Maar dat zit er waarschijnlijk niet in.
De rest van de gebouwen (meest uit de jaren 70 en 80) verkeren in zo'n erbarmelijke staat of zijn zo onooglijk dat transformatie mijns inziens geen optie is. Kom maar op met die sloopkogel!
Bureau Marineterrein ongelukkig met huidige plannen?
Tenslotte nog een opmerkelijke quote uit het NRC-artikel. Directeur Liesbeth Jansen van Bureau Marineterrein (een samenwerking tussen de gemeente Amsterdam en Rijksvastgoed) laat zich verleiden tot een opmerking over de huidige plannen. Tracy Metz schrijft in het artikel:
‘Kwartiermaker’ sinds eind 2013 is Liesbeth Jansen, die achttien jaar lang de transformatie van het Westergasterrein leidde en nu geleidelijk invulling geeft aan dit bijzondere stukje stad. Opdracht van de stuurgroep van gemeente en Rijk was ook nadrukkelijk om dit gebied zich organisch te laten ontwikkelen. „Dit is het ideale testgebied voor leren en werken – en straks ook wonen – om nu te werken aan oplossingen voor de stad van morgen”, zegt zij.
[...] Het verhaal is bekend: de creatieven zetten een plek op de kaart, maken die voor anderen aantrekkelijk, en voegen daarmee waarde toe voor de gemeente en de ontwikkelaars. Na bewezen diensten mogen ze – moeten ze – weer gaan. Zie Amsterdam-Noord, De Hallen, Oostenburgereiland. „We hebben het bestaansrecht van het Marineterrein als plek voor stedelijk experiment bewezen”, zegt kwartiermaker Liesbeth Jansen. „Dat is veel meer waard dan een zoveelste woningbouwlocatie.”
Na de aanvankelijke 'organische ontwikkeling' van het terrein ligt er binnenkort een finaal plan op tafel dat ter beoordeling zal worden voorgelegd aan de gemeenteraad en waar de Amsterdammers op kunnen inspreken. Daarbij is al eerder besloten dat de gemeente Amsterdam voortaan over de toekomstige ontwikkeling communiceert en het Bureau Marineterrein enkel over de tijdelijke invulling. Daarom verbaast het mij dat Jansen zich zo uitlaat tegen 'de zoveelste woningbouwlocatie'. Ik snap de teleurstelling doordat er een einde komt aan de tijdelijkheid en het experiment en dat de Rijksoverheid vermoedelijk liever een bedrijventerrein had gezien, maar je kunt ook accepteren dat dit nu eenmaal de uitkomst is van het jarenlange getouwtrek tussen gemeente, ministers en bewoners.
Als ik zelf een ding heb geleerd van dit project is dat de aanhoudende enkeling veel, maar niet alles voor elkaar kan krijgen. Tot nu toe zijn de plannen een mooie afspiegeling van wat de verschillende belanghebbenden voor ogen hadden. Misschien niet spectaculair, maar het wordt zeker een aanwinst voor de stad. Aan de bewoners en de gemeenteraad om de laatste puntjes op de i te zetten.
Hieronder een reactie van directeur Liesbeth Jansen van Bureau Marineterrein naar aanleiding van dit artikel:
Reacties
Een reactie posten